Speleologija (grčki: spelaion-pećina + logos-reč, govor) je nauka koja istražuje nastanak i razvoj jama i pećina. Speleologija je interdisciplinarna nauka, kombinuje znanje hemije, biologije, geologije, meteorologije, i kartografije; te analizira i prati podzemne vode i puteve.

Ukratko, spelologiju možemo opisati kao istraživanje jama i pećina. Samim nazivom istraživanje ulazimo u domen nauke a istraživanje predstavlja naučni rad. Istraživači su osobe koje se bave naučnim radom kroz koji se dolazi do novih zaključaka i saznanja. Znači da je spelologia nauka a speleolozi jedna vrsta naučnika.

Reč spelologija prvi put je upotrebio Francuz Edward Alfred Martel na jednom geološkom skupu koji se održao u Francuskoj 1893 godine. On je tada spelologijom nazvao sve delatnosti koje se obavljaju u istraživanju pećina i jama kao što su ulaženje, proučavanje i tumačenje, a koja se obavljaju upotrebom svih raspoloživih tehnika.

Ovakvo jedno istraživanje bi bilo nemoguće bez silazaka u speleološke objekte. Silasci se izvode posebnom tehnikom i velikim fizičkim naporom za savladavanje mnogih prepreka u unutrašnjosti zemlje.Pošto je potreban fizički napor kao i psihofizička spremnost uz koje se dolazi do rezultata onda spelologiju možemo svrstati i u rekreativni sport.

Spelologijom se može baviti svaka osoba, amaterski ili profesionalno zavisno da li za taj svoj trud dobija naknadu. Za savladavanje prepreka na koje se nailazi u istraživanju potrebno je, pored dobre fizičke speremnosti i veoma dobro poznavanje tehnika koje se upotrebljavaju u speleologiji. To su posebne tehinike koje se moraju naučiti i nadograđivati skoro svakodnevno. Tehnike kao postavljanje i opremanje vertikalnih delova pećina i jama je kompleksan i veoma naporan posao koji mogu obavljati samo veoma iskusni speleolozi. Iskustva se stiču vremenom a početne osnove na kursevima koje vode i održavaju društva, klubovi ili savezi.

Koristi od spelogije su koristi iz više sfera. Naučno istraživanje pećina i jama može se iskoristiti u izgradnji tunela i puteva, u eksploataciji podzemnih rezervoara vode za snabdjevanje stanovništva te u uređenju pećina za turističke posete. Pored ovih primera koristi, u speleologiji se nadograđuju i psiho-fizičke sposobnosti. Savladavanjem prepreka kod osobe se javlja osećaj samopouzdanja, jača ego, uz druženja koja su sastavni deo speleologije proširuju se i jačaju međuljudske veze i mnoge druge pozitivne osobine kod osoba. Speleologija ja nauka kao i sportska disciplina koja se bavi sistematskim istraživanjem pećina i jama.